Ο βασικός σημερινός στόχος μου είναι η ανατολική απόληξη της Γραμμής Μεταξά. Θα διασχίσω το διάσελο μεταξύ του όρους Όρβηλος και του όρους Άγγιστρο, πέφτοντας στην ακριτική πεδιάδα του Άγγιστρου. Εννοείται ότι δεν έχω ποτέ έλθει σε αυτό το μέρος. Ο οδηγός μου είναι οι χάρτες και τα σύγχρονα ηλεκτρονικά χαρτογραφικά μέσα, όπως το πολύτιμο google earth στο κινητό που δίνει μία καλή εικόνα της τοπογραφίας του αναγλύφου και των αποστάσεων. Υπάρχουν ελεύθερα εργαλεία που βοηθάνε πάρα πολύ τον ταξιδευτή, αρκεί να ξέρεις να ψάχνεις για να τα βρίσκεις και να τα χρησιμοποιείς. Με τη σύγχρονη τεχνολογία, μια τοσοδούλα συσκευή σήμερα γίνεται ένα καταπληκτικό τεχνικό εργαλείο στα χέρια σου, άμεσα αξιοποιήσιμο και σωτήριο.
Ξεκινώντας νωρίς, η μεγάλη ανάβαση αρχίζει. Σύντομα θα διαπιστώσω ότι για κάποιους λόγους που έχουν να κάνουν με το βάρος του φορτωμένου ποδηλάτου και τον δρόμο και τα λάστιχά μου, μού είναι πολύ δύσκολο να κάνω ποδήλατο στον ανηφορικό χωματόδρομο, οπότε θα επιλέξω να ανέβω με τα πόδια. Δεν με πειράζει ιδιαιτέρως, γιατί και ταλαιπωρία αποφεύγω, ενώ παράλληλα έχω προβλέψει ήδη το περιθώριο του χρόνου. Τελικά όλη η διαδρομή μέχρι επάνω θα μού πάρει περίπου τέσσερις ώρες. Τέσσερις ώρες σπρώχνοντας ένα βαρυφορτωμένο ποδήλατο στην ανηφόρα κάτω από τον ήλιο.
Ανεβαίνοντας στις νότιες υπώρειες των βουνών, σε ένα τοπίο εμφανώς ταλαιπωρημένο από την ιστορική υπερβόσκηση, με συχνές στάσεις.
Η Γραμμή Μεταξά ήταν μια γραμμή άμυνας από το Μπέλες (Κερκίνη) μέχρι τον Όρβηλο. Η γραμμή αυτή είχε δύο περάσματα με ήπια τοπογραφία, που θα επέτρεπε τα στρατεύματα του Άξονα να κατεβούν στην Ελλάδα, το πέρασμα του Στρυμόνα ανάμεσα στο Μπέλες και το Άγγιστρο και το πέρασμα μεταξύ Άγγιστρου και Όρβηλου. Στη γραμμή αυτή κατασκευάστηκαν οχυρά, όπως το γνωστότερο Ρούπελ στο πρώτο πέρασμα. Τα οχυρά αυτά ήταν καταπληκτικές κατασκευές, με υπόγεια τμήματα δηλ. στοές στα έγκατα των βουνών, και με τις υπέργειες θυρίδες για τα πυροβόλα. Τα δύο ανατολικότερα οχυρά κάλυπταν το δεύτερο πέρασμα. Στα δεξιά, στην κορυφή Δρεπανοειδές των απολήξεων του Όρβηλου, ήταν το οχυρό της Κάλης, και στα αριστερά, στην κορυφή Κωνοειδές των απολήξεων του όρους Άγγιστρου, ήταν το οχυρό Μικρό Πέρασμα. Ο σκοπός μου σήμερα είναι να βρω αυτά τα δύο οχυρά.
Την εποχή εκείνη, όπως δείχνουν οι φωτογραφίες που υπάρχουν, τα βουνά εδώ ψηλά ήταν σχεδόν τελείως γυμνά. Ο λόγος φαίνεται θα είχε να κάνει με την ιστορική βόσκηση από τα παμπάλαια χρόνια. Σήμερα όμως όπως διαπιστώνω και ιδίοις όμμασιν, φαίνεται ότι η βόσκηση μειώθηκε και γι´ αυτό η δασοκάλυψη αυξήθηκε σημαντικά. Όπως βλέπω στο earth ψάχνοντας την περιοχή, υπάρχουν μόνο δύο στάνες ποιμνίων στη νότια πλευρά του βουνού, ενώ στη βόρεια καμμία. Από το σημείο του διάσελου και μετά έχει αναπτυχθεί ένα μοναδικό ίσως στο είδος του δάσος κρανιάς, το οποίο καλύπτει την περιοχή του πρώτου από τα δύο οχυρά που αποφασίζω να εξερευνήσω, το Μικρό Πέρασμα. Υπάρχει ένας δρομάκος, που όπως έμαθα ανοίχτηκε από τους υλοτόμους, που οδηγεί προς το οχυρό, αλλά δεν είναι βατός για το ποδήλατό μου, οπότε αφήνω το ποδήλατο στο δάσος και αρχίζω το περπάτημα. Το δάσος λες και προσπαθεί να κρύψει τα ερείπια, να κρύψει την ιστορία. Όμως αυτή η ιστορία, 80 χρόνια μετά, επιμένει να αντιστέκεται. Οι θυρίδες που άντεξαν στις οβίδες των αεροπλάνων και των κανονιών, μάλλον είναι γραφτό τους να μην αντέξουν κάποτε στην τελική επίθεση της φύσης.
Θυρίδα πυρός στο Μικρό Πέρασμα.
Απαιτήθηκε ασύλληπτη ενέργεια και ασύλληπτη ανθρώπινη προσπάθεια για να γίνουν αυτά τα έργα στην ερημιά αυτών των βουνών. Πέρα από τις σύγχρονες πολιτικές απόψεις και ερμηνείες και θεωρήσεις, απαιτήθηκε ένα ασύλληπτο θάρρος από την πλευρά εκείνων των ανδρών που ήρθαν εδώ να υπερασπιστούν αυτή τη γη, αψηφώντας κάθε ιδέα θανάτου, πόνου, αναπηρίας, κινδύνου, κόστους. Τράβηξαν μια κόκκινη γραμμή και είπαν, εδώ ορίζουμε και φυλάγουμε τις δικές μας Μακεδονικές Θερμοπύλες και ακόμη και εάν ο εχθρός περάσει αυτό θα γίνει πάνω από τα πτώματά μας. Αυτά τα άψυχα κομμάτια τσιμέντου και βράχου κουβαλάνε μια ιστορία, μια σημασία. Είναι τα ίδια ιστορία. Υπάρχουν πράγματα που είναι τα ίδια η απόδειξη της ύπαρξής τους. Είναι μια ιστορία που επιμένει να αντιστέκεται στα δάση και στους καιρούς.
Οι θυρίδες της Κάλης όπως φαίνονται από το Μικρό Πέρασμα.
Το κτίριο στρατωνισμού στην Κάλη.
Στον ίσκιο ενός πεύκου ένα μεσημεριανό θα καταστείλει το αίσθημα πείνας που δηλώνει την παρουσία του έντονα μετά την γερή ανάβαση. Το κινητό μου βρίσκεται σε κατάσταση περιαγωγής και δύο βουλγάρικα δίκτυα παρελαύνουν στην οθόνη. Κατεβαίνοντας προς την πεδιάδα του ακριτικού χωριού Άγγιστρο, απολαμβάνω την απογευματινή θέα των έρημων βουνών με τη Βουλγαρία στο βάθος.
Στο Άγγιστρο οι ρόδες μου ξαναπατάνε άσφαλτο. Η σημερινή ημέρα είχε αρκετή σωματική ένταση και αποφασίζω να απολαύσω τις ώρες μέχρι να βραδυάσει χαλαρά, κυλώντας σε καταπράσινα τοπία, πίνοντας δροσερά νερά, ρεμβάζοντας τον Στρυμόνα.
> Επόμενο
Ξεκινώντας νωρίς, η μεγάλη ανάβαση αρχίζει. Σύντομα θα διαπιστώσω ότι για κάποιους λόγους που έχουν να κάνουν με το βάρος του φορτωμένου ποδηλάτου και τον δρόμο και τα λάστιχά μου, μού είναι πολύ δύσκολο να κάνω ποδήλατο στον ανηφορικό χωματόδρομο, οπότε θα επιλέξω να ανέβω με τα πόδια. Δεν με πειράζει ιδιαιτέρως, γιατί και ταλαιπωρία αποφεύγω, ενώ παράλληλα έχω προβλέψει ήδη το περιθώριο του χρόνου. Τελικά όλη η διαδρομή μέχρι επάνω θα μού πάρει περίπου τέσσερις ώρες. Τέσσερις ώρες σπρώχνοντας ένα βαρυφορτωμένο ποδήλατο στην ανηφόρα κάτω από τον ήλιο.
Η Γραμμή Μεταξά ήταν μια γραμμή άμυνας από το Μπέλες (Κερκίνη) μέχρι τον Όρβηλο. Η γραμμή αυτή είχε δύο περάσματα με ήπια τοπογραφία, που θα επέτρεπε τα στρατεύματα του Άξονα να κατεβούν στην Ελλάδα, το πέρασμα του Στρυμόνα ανάμεσα στο Μπέλες και το Άγγιστρο και το πέρασμα μεταξύ Άγγιστρου και Όρβηλου. Στη γραμμή αυτή κατασκευάστηκαν οχυρά, όπως το γνωστότερο Ρούπελ στο πρώτο πέρασμα. Τα οχυρά αυτά ήταν καταπληκτικές κατασκευές, με υπόγεια τμήματα δηλ. στοές στα έγκατα των βουνών, και με τις υπέργειες θυρίδες για τα πυροβόλα. Τα δύο ανατολικότερα οχυρά κάλυπταν το δεύτερο πέρασμα. Στα δεξιά, στην κορυφή Δρεπανοειδές των απολήξεων του Όρβηλου, ήταν το οχυρό της Κάλης, και στα αριστερά, στην κορυφή Κωνοειδές των απολήξεων του όρους Άγγιστρου, ήταν το οχυρό Μικρό Πέρασμα. Ο σκοπός μου σήμερα είναι να βρω αυτά τα δύο οχυρά.
Την εποχή εκείνη, όπως δείχνουν οι φωτογραφίες που υπάρχουν, τα βουνά εδώ ψηλά ήταν σχεδόν τελείως γυμνά. Ο λόγος φαίνεται θα είχε να κάνει με την ιστορική βόσκηση από τα παμπάλαια χρόνια. Σήμερα όμως όπως διαπιστώνω και ιδίοις όμμασιν, φαίνεται ότι η βόσκηση μειώθηκε και γι´ αυτό η δασοκάλυψη αυξήθηκε σημαντικά. Όπως βλέπω στο earth ψάχνοντας την περιοχή, υπάρχουν μόνο δύο στάνες ποιμνίων στη νότια πλευρά του βουνού, ενώ στη βόρεια καμμία. Από το σημείο του διάσελου και μετά έχει αναπτυχθεί ένα μοναδικό ίσως στο είδος του δάσος κρανιάς, το οποίο καλύπτει την περιοχή του πρώτου από τα δύο οχυρά που αποφασίζω να εξερευνήσω, το Μικρό Πέρασμα. Υπάρχει ένας δρομάκος, που όπως έμαθα ανοίχτηκε από τους υλοτόμους, που οδηγεί προς το οχυρό, αλλά δεν είναι βατός για το ποδήλατό μου, οπότε αφήνω το ποδήλατο στο δάσος και αρχίζω το περπάτημα. Το δάσος λες και προσπαθεί να κρύψει τα ερείπια, να κρύψει την ιστορία. Όμως αυτή η ιστορία, 80 χρόνια μετά, επιμένει να αντιστέκεται. Οι θυρίδες που άντεξαν στις οβίδες των αεροπλάνων και των κανονιών, μάλλον είναι γραφτό τους να μην αντέξουν κάποτε στην τελική επίθεση της φύσης.
Απαιτήθηκε ασύλληπτη ενέργεια και ασύλληπτη ανθρώπινη προσπάθεια για να γίνουν αυτά τα έργα στην ερημιά αυτών των βουνών. Πέρα από τις σύγχρονες πολιτικές απόψεις και ερμηνείες και θεωρήσεις, απαιτήθηκε ένα ασύλληπτο θάρρος από την πλευρά εκείνων των ανδρών που ήρθαν εδώ να υπερασπιστούν αυτή τη γη, αψηφώντας κάθε ιδέα θανάτου, πόνου, αναπηρίας, κινδύνου, κόστους. Τράβηξαν μια κόκκινη γραμμή και είπαν, εδώ ορίζουμε και φυλάγουμε τις δικές μας Μακεδονικές Θερμοπύλες και ακόμη και εάν ο εχθρός περάσει αυτό θα γίνει πάνω από τα πτώματά μας. Αυτά τα άψυχα κομμάτια τσιμέντου και βράχου κουβαλάνε μια ιστορία, μια σημασία. Είναι τα ίδια ιστορία. Υπάρχουν πράγματα που είναι τα ίδια η απόδειξη της ύπαρξής τους. Είναι μια ιστορία που επιμένει να αντιστέκεται στα δάση και στους καιρούς.
Στον ίσκιο ενός πεύκου ένα μεσημεριανό θα καταστείλει το αίσθημα πείνας που δηλώνει την παρουσία του έντονα μετά την γερή ανάβαση. Το κινητό μου βρίσκεται σε κατάσταση περιαγωγής και δύο βουλγάρικα δίκτυα παρελαύνουν στην οθόνη. Κατεβαίνοντας προς την πεδιάδα του ακριτικού χωριού Άγγιστρο, απολαμβάνω την απογευματινή θέα των έρημων βουνών με τη Βουλγαρία στο βάθος.
Στο Άγγιστρο οι ρόδες μου ξαναπατάνε άσφαλτο. Η σημερινή ημέρα είχε αρκετή σωματική ένταση και αποφασίζω να απολαύσω τις ώρες μέχρι να βραδυάσει χαλαρά, κυλώντας σε καταπράσινα τοπία, πίνοντας δροσερά νερά, ρεμβάζοντας τον Στρυμόνα.
> Επόμενο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου